Doorheen millennia heen migreerde mensen quasi constant, weliswaar om zeer uiteenlopende redenen. De menselijke geschiedenis kan je bekijken als één lange migratiegeschiedenis. Het huidige België verschilt daarin niet van andere landen, maar heeft een specifieke eigen migratiegeschiedenis. In deze boeiende uitgave gaat de aandacht in eerste instantie naar de arbeidsmigratie.
Tom Naegels belicht in deze uitgave voor de periode van na de Tweede Wereldoorlog tot de verkiezingen van 1978. Toen kreeg een partij met een gedachtengoed waarin racisme belangrijk was, haar eerste verkozene. In de voorafgaande jaren hadden we het vaak over "gastarbeiders" als het over arbeidsmigranten ging, maar vanaf toen kregen ook negatieve uitdrukkingen (en erger) over deze mensen veel meer aandacht.
Toen na de Tweede Wereldoorlog de Belgische economische motor heropgestart werd ging veel aandacht naar de steenkoolmijnen, waar er een stevig tekort was aan arbeidskrachten. De regering sloot overeenkomsten met Italië, Spanje, Portugal, Griekenland en Algerije om arbeiders te leveren (vaak in ruil voor steenkool). Later volgden nog andere landen.
Vaak ging het om ongeschoolden die hier diep in de ondergrond zwaar, ongezond en onderbetaald werk verrichten in moeilijke omstandigheden. Aanvankelijk mochten ze zelfs geen ander werk zoeken. Vaders raadden hun zonen ten stelligste af om ook mijnwerker te worden. Later kwamen ook migranten in andere sectoren terecht; textiel bijvoorbeeld. Evenwel steeds om het zwaarste en minst goed betaalde werk uit te voeren.
Interessant is dat de auteur de arbeidsmigratie steeds in een breder kader weet te plaatsen; ook de geopolitieke achtergrond. Waarom werden uitgerekend met deze landen migratie-akkoorden afgesloten? Wat dreef die arbeiders ertoe om werk te aanvaarden in België? Hoe gebeurde de overgang van migratie via overeenkomsten met andere landen naar meer individuele migratie? Hoe belangrijk was de mijnramp van Marcinelle in het bredere kader van de arbeidsmigratie?
De geschiedschrijving van België is onvolledig zonder ruime aandacht voor de migratie in de naoorlogse jaren. Met deze vlot leesbare en interessante uitgave is alvast weer een hiaat opgevuld. Niet onbelangrijk, want de mensen over wie het gaat liggen mee aan de basis van Nieuw België waarin we vandaag leven.