Dat de Roma en de Shinti, zeg maar de zigeuners, even erg te lijden hadden onder de holocaust als de joden heeft de geschiedenis vele decennialang "vergeten". Nochtans kregen de zigeuners en de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog dezelfde "behandeling" van de nazi's, zowel in Duitsland als in de door hen veroverde gebieden: deportaties, opsluiting in concentratiekampen, hongersdood, vergassing of een ander gruwelijk levenseinde. Pas sinds een tiental jaar is er beperkte aandacht voor het oorlogsleed van de zigeuners. In Boedapest was het wachten tot 2004 eer er in een van de ruimtes van het Holocaust Memorial Center aandacht was voor het gruwelijke lot van de zigeuners tijdens de laatste wereldoorlog. In Berlijn was het zelfs wachten tot 2009 eer er een gedenkteken kwam ter nagedachtenis van de nazi-slachtoffers onder de zigeuners, terwijl de stad de Joodse nazi-slachtoffers op tal van plaatsen herdenkt.
Sinds de Holocaust krijgen de joden wereldwijd sympathie en medeleven om het lot dat velen onder hen ondergingen. Inmiddels is de staat Israel bezig die sympathie voor haar volksgenoten te verspelen door haar brutale optreden in Palestina, Libanon en elders. Niets hiervan voor de zigeuners: zij kregen geen sympathie na de oorlog en verliezen er desondanks nu toch nog. Slechte informatie en communicatie zijn enkele van de oorzaken hiervan.
In haar ontroerende boek gaat fotografe Jutka Rona op zoek naar Hongaarse slachtoffers van de nazi's. Opvallend is dat velen van deze reeds zo verdrukte mensen hier liefst over zwijgen. Ze lijken te vrezen dat over leed spreken nog meer leed over hen afroept. Toch wel een felle tegenstelling met de houding van de joodse bevolkingsgroep over hun leed.
Het vergde veel zoeken en vragen, maar tenslotte vond de auteur toch een aantal zigeuners die de holocaust overleefden en bereid waren om te praten en zich te laten fotograferen. Fotografe Jutka Rona toont niet alleen ingetogen foto's van zigeuners toen en nu, maar ook en vooral schrijnende verhalen over hoe enkelingen de naziterreur overleefden.
Het leed, de ellende, de massale moordparijen en de vernederingen die de nazi's de joden aandeden mogen in geen geval vergeten worden. Hopelijk brengt dit bijzondere boek ook wat extra aandacht voor het even wrede lot dat de zigeuners moesten ondergaan tijdens die periode. Het lijkt wel of de zigeuners altijd "vergeten" worden. En dat is dannog heel zacht uitgedrukt.