In deze tijd waarin het
behoud van het kerkenpatrimonium in vraag wordt gesteld, en de herbestemmingen
bespreekbaar zijn verschijnt deze ‘inventaris’ over Haspengouwse kerkelijke
gebouwen. Kapellen, kerken, basilieken
en een kathedraal zijn vaste ankerpunten in het Zuid-Limburgse landschap. Een
uitgesproken voorbeeld van zo’n baken is de kerk van het kasteeldorp Berg. Je
ziet vanuit elke windstreek het kerkje in de verte liggen! Deze uitgave heeft
vooral aandacht voor de historische en architecturale eigenschappen van deze
specifieke gebouwen. De meeste kerken
zijn beschermde monumenten. Sommigen zijn de hele dag te bezoeken en anderen
zijn enkel open voor speciale gelegenheden.
Haspengouwse gebedshuizen
zijn meestal niet in één stijl opgetrokken. Je kan er als het ware de loop van
de geschiedenis in aflezen zoals de aanvang van de bouw, de gewijzigde
bouwplannen en wisselende bouwheren, de gevolgen van oorlogen en vernielingen,
het herstel met mogelijks andere materialen en bouwstijlen, en tenslotte de instandhoudingswerken
met de bijhorende renovaties. De kerk van Kortessem is zo’n typisch voorbeeld
én is gelijktijdig één van de oudste parochiekerken. Toch drukken de
verschillende bouwstijlen hun stempel op de gebouwen zoals de gotiek de
boventoon houdt in de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek van Tongeren. Tot het midden
van de negentiende eeuw stonden er tegen de basiliek nog huisjes en winkeltjes
aangebouwd. De basiliek van Kortenbos is
eerder een barok kunstwerk dat ontstaan is uit een bedevaartkerk. Opvallend zijn de 10 biechtstoelen uit fraai
houtsnijwerk die met elkaar verbonden worden door mooie houten zitbanken. Eén
van de rijkste parochiekerken qua architectuur is de Sint-Genovevakerk van
Zepperen.
Er zijn veel uitzonderlijke
curiosa terug te vinden in de dorpskerken.
Het mooiste casettenplafond hoort toe aan de parochiekerk van Veulen.
Uniek zijn de 14e eeuwse muurschilderingen van de kapel
O.L.V.-Boodschap in Spalbeek bij Hasselt over het leven van de mystica Elisabeth
van Spalbeek. Wist je dat in het kerkje
van Schurhoven de biechtstoel onder de preekstoel staat? Het oudste funerair erfstuk is een grafsteen
van abt Wiric van Staepel in de Sint-Pieterskerk van Sint-Truiden. Voormalige
private kasteeldreven tussen kerk en kasteel zijn nog herkenbaar in het
landschap. In heel wat kasteeldorpen
liggen oud-pastoors en voormalige kasteelbewoners in de kerkjes begraven.
Achteraan in het boek is
er een plattegrond van Zuid-Limburg met alle kerken en kapellen aangeduid. Deze uitstekende gids is reeds het vierde
deel in de reeks ‘Haspengouwse Monografieën.
Voorheen verschenen uitgaven over religieus erfgoed, kastelen en
landschappen. Deze vier onderwerpen
samengebracht in één uitgave lijkt me voor de cultuurtoerist een ideale start
om Haspengouw te verkennen!