Vanpaesschen’s bunderboek of kadastrale kaart ligt aan de basis van dit studieboek. In opdracht van de stad registreerde hij alle gronden die buiten de stadswallen lagen. Elk perceel bevat een perceelnummer, de naam van de eigenaar, de aard en de oppervlakte. Het geheel is een verzameling van landbouwgronden, weggetjes, heidekavels, waterlopen enz. waarvan de toponiemen de rode draad van deze uitgave vormen. De oorspronkelijke kaart is voor dit werk is in dertig fragmenten verdeeld. Dit komt de leesbaarheid zeker ten goede.
Een schat aan informatie is in dit letterlijk grote boek (24,5 cm x 31 cm) terug te vinden. Zo bevatten heel wat straatnamen toponiemen die naar bepaalde feiten refereren. De Paalsteenstraat verwijst naar de legendarische burenruzie tussen Zonhoven en Hasselt. Eeuwenlang werd er getwist over het eigendomsrecht van een stukje heide. In de Lazarijstraat bevonden zich ooit de pest- en melaatsenhuisjes. De straatnaam verwijst naar de geschiedenis van de pest in Hasselt, die dankzij de hulp van de kloosterorders van de Cellebroeders en de Augustijnen bestreden werd. Sommige stratennamen ondergingen heel wat wijzigingen. Zo veranderde de Boekstraat in de Nijverheidsstraat. Door de aanleg van het spoorwegstation werd de straat in twee verdeeld. Nu heet het eerste deel terug Boekstraat en het andere deel Frans Massystraat!
Deze uitgave is één lange geschiedenisles. Zo lees je over De Boerenkrijg, de Demer, het kasteel van Henegouwberg, de Sint-Corneliskapel, de Hasseltse schuttersgilden en de bessembinders op de heide. Dat de geschiedenis zich herhaalt blijkt uit het feit dat de stadsmensen van de 19e eeuw buiten de stadswallen hun eigen volkstuintjes bewerkten. In 2013 werd dit gebruik opnieuw ingevoerd. Ook kregen sommige erfgoedstukken een herbestemming. Zo werden de voormalige ijzeren hekken van de stadpoorten hergebruikt als toegangspoort van verschillende plaatselijke kerkhoven.
Achteraan in dit zeer degelijk boekwerk is er een uitgebreide bibliografie met een index van plaatsnamen en persoonsnamen. Als extra’s is een kaartenbundel en een DVD bijgevoegd.
Ondertitel:
Hasselt buiten de
stadswallen, beschreven aan de hand van het bunderboek van Petrus Vanpaesschen
(1782)