Aan de hand van 29 zelfgemaakte historische kaarten tracht de auteur, Sieg Monten, de geschiedenis van de Lage Landen te visualiseren. Dat op zich is een hele uitdaging. Hoe verbeeld je al de gebeurtenissen uit een bepaalde periode op een kaart? Vooreerst heeft elke kaart dezelfde schaal. Met de hulp van symbolen en afkortingen, die opgelijst zijn in een apart overzicht, worden de historische gebeurtenissen aangeduid. Door telkens met een tijdsegment van zo’n twintig jaar de geschiedenis in kaart te brengen wordt de evolutie van de Lage Landen op een fascinerende wijze voorgesteld. En dit over een periode van zo’n 330 jaar.
De zelfgemaakte kaarten tonen onder meer de stormvloeden, de evolutie van de kustlijnen, de belegeringen, de opstanden, het begin van het Duitse Rijk en Neder-Lotharingen. Het ontstaan van onder andere de graafschappen Loon, Henegouwen en Leuven en de eeuwenlange evolutie ervan worden over de verschillende kaarten helder aangeduid. De vorming van de vele grote en kleine vorstendommen en de wijzigingen in hun landsgrenzen zijn een boeiend lappendeken op de opeenvolgende kaarten. De investituurstrijd, de adel tegen de geestelijkheid, de voortdurende verdeling van de macht, de inning van belastingen, het eigenaarschap van de graafschappen en de daarbij horende inkomsten, en de gearrangeerde huwelijken zijn enkele voorbeelden van behandelde onderwerpen in dit boek.
Per tijdsspanne vertelt de auteur de bekende en minder bekende feiten. Continu is er duiding zoals over de beginperiode van het feodaal stelsel met een leenman en een leenheer. De overgang ervan naar een erfelijk stelsel. Het Salisch-Frankisch gewoonterecht waarbij de eigendommen verdeeld worden onder de zonen en later alleen naar de oudste zoon. Dit gewoonterecht hield, onder allerlei variaties, stand tot aan het einde van het Ancien Régime. Het ingewikkelde kluwen van leenmannen, het lenen en terug-lenen van gebieden wordt door de auteur goed uitgelegd. Franse koningen, Rooms-Duitse keizers, graven van Loon, Brabant en Holland, ze passeren allemaal de revue.
Het is wel zaak om, als lezer, goed bij de les te blijven door het groot aantal personages en gebeurtenissen die deel uitmaken van de geschiedenis van de Lage Landen. De vereenvoudigde stambomen, die achteraan in het boek opgenomen zijn, zullen dan ook dikwijls moeten geraadpleegd worden. Er wordt dus van de lezer ook enige inspanning gevraagd, maar uiteindelijk loont dit zeer de moeite.
Een rode draad doorheen het boek zijn de klimatologische omstandigheden en de invloed ervan op de natuur en de bevolking. Net zoals wij nu klimaatsveranderingen waarnemen gebeurde dit ook in de loop van de geschiedenis van de Lage Landen. De vochtige periode vóór de 10e eeuw werd opgevolgd door een warme periode om daarna over te gaan naar de Kleine IJstijd. Op de kaarten is de invloed ervan duidelijk te zien op de kustlijn en de kustgebieden die gedurig aan veranderen door verschillende stormvloeden. De auteur vertelt over continue zomerregens en overstromingen van rivieren. De menselijke drama’s moeten onnoemelijk geweest zijn.
Twee historische kaarten visualiseren de evolutie van de gesproken talen in een tijdsspanne van vier eeuwen. Met daarop de Germaans-Romaanse taalgrens en de gebieden met de onder andere de talen Oudnederlands, Noordzee-Saksisch, Waals en Oudmiddelfrankisch.
Prijzenswaardig is de evenredige aandacht voor de verschillende gebieden van de Lage Landen. Sieg Monten geeft, terecht, het Graafschap Loon, wat nu ongeveer Belgisch-Limburg is, de aandacht die het verdient. Het Graafschap Loon dat later deel uitmaakte van het prinsbisdom Luik is tot nu toe steeds stiefmoederlijk behandeld in de geschiedenisboeken. Het is nu zaak om dit recht te zetten en deze geschiedenis op te nemen in de eindtermen van het onderwijs.
Uitnodigend tot ontdekking van de lokale en bovenlokale geschiedenis. Zo kan dit boeiende boek worden samengevat. Het geeft aanzetten om vergeten plekjes in de eigen streek te ontdekken, te bezoeken. Zoals de burchtruïne van Kolmont, de Citadel van Namen, de Maasvallei, de poldergebieden of de heemkundige musea.