De geschiedenis van Belgisch-Limburg staat voor een groot deel los van de andere Vlaamse provincies. Limburg behoorde tot het graafschap Loon dat later opging in het prinsbisdom Luik dat op haar beurt deel uitmaakte van het toenmalige Duitse Rijk. Het was een neutrale regio. De omliggende grootmachten gebruikten haar gebied als een soort van doortrekkersgebied bij onderlinge oorlogen. Dat had dan weer een nefaste invloed op de economie, het welzijn en de budgetten van inwoners en overheid.
De auteur vertelt over de kroniek van de graven van Loon waarin, tussen de 13e eeuw en de 16e eeuw, vier scharniermomenten belangrijk zijn voor de regio. De regeerperiode van de Loonse graven, de Loonse Successieoorlog, de Bourgondische oorlogen en de opname in het prinsbisdom Luik. De lezer wordt goed bij de les gehouden over de Germaanse staatkundige regels, de rijkskerk, het leenstelsel, de rollen van de Duitse Keizers en de prins-bisschoppen van Luik, en het ontstaan van de Loonse steden. Dit laatste is een interessante gegeven over de evolutie van het gemeenschapsleven van het huidige Limburg.
De Vrede van Fexhe in 1316 is een onderbelicht moment in de geschiedenisboeken, en ook in deze uitgave. Het blijkt de voorloper te zijn van ons huidig rechtssysteem. Hierdoor ontstond een evolutie naar het driestandsysteem van adel, geestelijkheid én de steden. De steden kregen vertegenwoordiging en inspraak in het bestuur van het prinsbisdom Luik én medegoedkeuring van de nieuwe wetten. Dit gegeven biedt, voor diegene die zich hiervoor geroepen voelt, een kans om deze evolutie in een aparte uitgave te verduidelijken aan een breed publiek.
Politieke, religieuze, en sociaaleconomische ontwikkelingen worden in de vorm van een kaartspel uitgelegd. Wie zijn de spelers? Wie zijn de jokers? En welk zijn de regels van het kaartspel? Welke aspecten speelden er in het religieuze en het sociaaleconomische leven? In het Ancien Regime leefden onze voorouders in een driestandenmaatschappij. Er waren de bellatoris, lees: de adel beschermt; de oratoris, lees: de geestelijkheid bidt; en de laboratoris, lees: de derde stand werkt. Over de eerste twee standen wordt er in dit boek uitgebreid verteld, maar over de derde stand, het ‘gewone’ volk, is de informatie té beperkt.
Dit boek is een heruitgave van het eerder verschenen werk uit 2016. Ook toen stonden er geen verwijzingen in naar bronnenmateriaal. De opgegeven reden was tijdsgebrek. Dat had nu makkelijk rechtgezet kunnen worden. Een spijtige zaak voor de (amateur)historicus. En een contradictie gezien de auteur oproept om nog meer onderzoek te doen naar de geschiedenis naar het voormalige graafschap Loon. Gelukkig is er de Federatie van Geschied- en Oudheidkundige Kringen van Limburg en haar viermaandelijks tijdschrift Limburg-Het Oude Land van Loon. Ze doet onderzoek naar de geschiedenis van Belgisch-Limburg. Via inhoudelijk sterke artikels, mét bronvermelding, deelt ze de resultaten met haar abonnees.
‘De graven van Loon’ geeft een inkijk in de boeiende Limburgse geschiedenis.