Er zijn al heel wat boeken geschreven over de Boerenkrijg. Geromantiseerde en andere. De uitdaging van deze uitgave is om op basis van feiten en detailonderzoek een overzichtelijk werk te maken. Hiervoor wordt er teruggegaan naar de bronnen. Met veel aandacht voor nuancering, want de overwinnaar schrijft de geschiedenis. Met veel zin voor overdrijving, langs de Franse kant. En langs de Vlaamse zijde? De meeste opstandelingen konden niet schrijven, dus zijn die bronnen beperkt in aantal. Tevens was er de repressie en de controle op de drukpers. Weerom een oorzaak voor weinig Vlaamse bronnen.
François Van Gehuchten, heeft de moeilijke taak op zich genomen om de mythes, de fictie, de foutieve ‘feiten’ die in ons collectieve geheugen zitten, te weerleggen aan de hand van onderzoek en interpretatie van de geschreven bronnen. En dit om de misvattingen aan te kaarten. Want de geschiedenis wordt, zoals gezegd, geschreven door de overwinnaars.
De Boerenkrijg was een volksopstand van het platteland tegen de dienstplicht. Eerst hadden de Fransen bovenmenselijke belastingen opgelegd aan de bevolking die zienderogen verarmden. Nadien volgde de kerkvervolgingen. Heel wat dwangmaatregelen werden opgelegd. Kerken werden gesloten, wegkapelletjes moesten afgebroken worden, doodsborden aan huizen werden verboden, privé religieuze beelden werden vernietigd. Kortom heel wat tradities werden afgenomen. Maar de conscriptie, de dienstplicht om in het Franse leger verplicht te gaan vechten, was de spreekwoordelijke druppel. De schrijver legt haarscherp uit hoe de gewone mensen, door wanhoop gedreven, naar riek en schop reikten om te protesteren. Deze ‘opstandelingen’ hebben geen schijn van kans tegen het goed georganiseerde Franse leger. Ook de Europese mogendheden draaiden hun rug naar de moe getergde inwoners van de Zuidelijke Nederlanden. Daarenboven is door de Franse bezetting de eeuwenoude grens tussen Brabant en het prinsbisdom Luik verlegd naar de overkant van de Maas. Hierdoor werden twee verschillende ‘landen’ samengevoegd tot één gemeenschap.
De Fransen plunderden het land op een georganiseerde manier. Karrevrachten vol met kunst werden versjouwd naar Parijs om nooit meer terug te keren. In het Louvre kunnen we nu gaan kijken naar ‘onze’ kunst. De talrijke Fransen rapporten stellen de zaken in hun voordeel voor, mét veel zin voor overdrijving over het aantal opstandelingen en de gemaakte slachtoffers. Tevens hebben deze geschriften gezorgd voor een negatieve connotatie van De Boerenkrijg, die in feite de opstand is van de wanhopige, gewone man. Het woord ‘boer’ betekende in die tijd: de dorpeling, iemand van ‘den buiten’ of nog anders gezegd, iedereen die niet in de stad woonde.
Met de bril van nu, kijken de lezers met de schrijver mee naar de situatie van toen. Het vertekend beeld wordt gecorrigeerd. We kijken naar de muis die voor de olifant staat. We lezen over de pré-Boerenkrijg en de oproer die startte in het Waasland. En zo vanuit Overmere naar het oosten geleid werd om neergesabeld te worden in Hasselt. De wraak van het Franse bestuur was hard. Er zijn de represailles tegen de familie van opstandelingen. Tallozen worden door het vuurpeloton afgemaakt en hun huizen worden leeggeplunderd.
Dit werk leest als een pageturner. Maar dit is geen fictie. Het gaat over een opstand van brave dorpelingen, die zonder de steun van de adel en de buurlanden, opkwamen voor hun recht op een menselijk bestaan.
Beoordeling? Dit is een boek ‘buiten categorie’!
François Van Gehuchten, hij studeerde geschiedenis aan de KU Leuven. Hij schreef ook een trilogie over De Bokkenrijders, dat zowel in Nederland als in Vlaanderen als standaardwerk gelauwerd werd.
Ondertitel: "Liever de kogel of de guillotine".