Als je
Vlaamse topstukken in huis hebt mag je daar best mee uitpakken. Eén zo’n
topstuk is de 13de-eeuwse torenmonstrans van Hasselt. De Vlaamse
Gemeenschap plaatste dit religieus erfgoedstuk in 2011 op de
topstukkenlijst. Hasselt mag fier zijn
om de oudste gekende torenmonstrans ter wereld in haar collectie te hebben. Deze publicatie verdiept zich in de betekenis
en de geschiedenis van deze 700 jaar oude torenmonstrans. De beschrijving van deze hooggotische
miniatuurkapel benadrukt de enorme waarde en het hoogwaardige vakmanschap
waarmee ze vervaardigd is. Ze werd in
een atelier in Parijs besteld door de toenmalige priorin, Herlengis, van de
Abdij van Herkenrode. Je moest al goede
relaties hebben als je zo’n duur kunstwerk in Parijs kon laten maken! En die had Herlengis, namelijk via de
hertogen van Brabant, die op hun beurt weer goede contacten (lees familiale
banden) hadden met Koning Filips III de Stoute van Frankrijk.
Verbinding
is het kernwoord voor deze miniatuurkapel.
Ze is de lijm tussen Hasselt, Herkenrode en Viversel. Eeuwenlang is ze de drager geweest van de
bloedende hostie van Viversel. Het
verhaal wil dat een kapelaan een boer bezocht op zijn sterfbed. Door aanraking van ongewijde handen begon de
hostie spontaan te bloeden. De kapelaan van Viversel bracht deze bloedende
hostie over naar Herkenrode. Onderweg
knielden de schapen spontaan en bij aankomst in de Abdij van Herkenrode begonnen
de kerkklokken vanzelf te luiden. Dit Heilig Sacrament van Mirakel maakte van
de Abdij van Herkenrode een bedevaartsoord.
Gekoppeld aan de schedelrelieken van
de heilige Ursula en haar 1.100 maagden zorgde dat voor nog meer status van de cisterciënzerzusters. En bijgevolg meer geld vanwege nog een
grotere toeloop van pelgrims …
Viversel
was niet de enige plaats waar een hostiemirakel plaats vond. Rond die periode gebeurden er zo’n 29 (!)
mirakels in de Lage Landen. Extrapoleer
dit naar geheel huidig Europa … Geld
moet vloeien nietwaar, en liefst naar de zee …
De wetenschappelijke verklaring van de hostiemirakels vertelt een ander
verhaal. Het hangt van je overtuiging af vanuit welke hoek je het
mirakelverhaal benadert.
Waar bevinden zich de
topstukken die met dit mirakelverhaal verbonden zijn in Hasselt? Eén zo’n
miraculeuze klok, uit de kerktoren van de Abdij van Herkenrode, hangt in de
Sint-Quintinuskathedraal in Hasselt. In deze kathedraal vind je ook de
bloedende hostie en de schedelrelieken.
Het torenmonstrans kan je bewonderen in Het Stadsmus.