Als geschiedenis goed en boeiend geschreven is, dan leest die als een trein. De geschiedenis van Congo schrijven moet een bijzonder dankbare taak zijn voor een auteur die zich echt in het onderwerp wil verdiepen. De voorbije paar eeuwen lijken een aaneenschakeling van onderdrukking, uitbuiting, wraak en weerwraak, zuiveringen allerhande, armoede en miserie, tenminste toch voor de grote massa. Voor enkelingen, zowel blank als zwart, was er rijkdom, onvoorstelbare weelde en decadentie die in geen enkele verhouding stonden tot geleverde prestaties en inzet. Periodes van vrede en welvaart waren meestal kortstondig en plaatselijk.
Daarmee is niet gezegd dat dit de geschiedenis te zwart afschildert. Vaak liet de auteur tijdgenoten aan het woord, mensen die de gebeurtenissen uit de eerste hand meemaakten of lijfelijk ondervonden. Schuldigen aanwijzen voor de gebeurtenissen in Congo zou een zeer complexe taak zijn; velen hebben in meerdere of mindere mate boter op hun hoofd. Slachtoffers aanwijzen is iets gemakkelijker: de Congolese Jan met de pet die de gebeurtenissen moest ondergaan, ook al omdat hij niet de juiste connecties had of niet tot de juiste bevolkingsgroep of politieke stroming behoorde.
Als je deze boeiende geschiedenis gelezen hebt blijven er toch wel een aantal feiten die beklijven. Iedereen kent het moorddadige gedrag van Leopold II, maar wie weet nog dat de"heilige" Boudewijn I het werk van zijn voorganger roemde tijdens zijn officiële toespraak op de dag van de onafhankelijkheid? Tot afschuw van de blanke goegemeente vielen er tal van onschuldige slachtoffers in hun midden, maar over het onverholen racisme van sommige kolonialen werd niet of nauwelijks gerept.
Voor nogal wat Congolezen waren de jaren voor de onafhankelijkheid de beste in hun leven. De onafhankelijkheid beantwoordde niet aan hun dromen bleek achteraf. Het toenmailge koninkrijk België, met zijn grote economische belangen in Congo, regelde de onafhankelijkheid luttele maanden voor de datum ervan. Totaal onvoorbereid, zonder voldoende goed opgeleide en ervaren mensen mochten de Congolezen hun plan trekken, maar de Belgische economische belangen waren via allerhande constructies wel veilig gesteld. Wat de Belgische overheid en sommige militairen nadien achter de schermen uitspookten is absoluut geen fraai verhaal.
Om de gebeurtenissen in het Congo van heden proberen te begrijpen moet je alvast eerst deze geschiedenis lezen.